Sosyal güvenliğin sağlanması ve devamı karşılıklı yardım esasına dayanır. Bu da matematiksel primlere bağlı bir sigorta sisteminin tesisi ile mümkündür.
Sigorta ise, ferdin hayatın boyunca karşılaşabileceği rizikolar; kaza, hastalık, yangın, hırsızlık, nakliyat tehlikeleri ve benzeri olaylar neticesinde uğrayabileceği kayıpların muayyen bir grup tarafından karşılanmasıdır. Daha basit bir deyimle sigorta, muhtemel zararların paylaştırılmasına matuf bir akittir.
Sigorta sistemini benimseyen topluluklar belli zamanlarda periyodik olarak tediye edecekleri küçük ve yasal olarak ödeyecekleri primler karşılığında ileride belli bir gelir elde etmekte veya doğabilecek küçük -büyük risklerin bedellerini ödemekten kurtulmaktadır. Bu sistemi organize eden teşekküller çeşitli branşları bulunan sigorta şirketleridir.
Sigortacılığın pek çok dalları vardır:
- TİCARİ SİGORTALAR:
Pek çok türü olan bir sigorta dalıdır. Mal sigortaları da diyebileceğimiz ticari sigortaların başında; yangın, kaza, hırsızlık, kaza, nakliyat, terör, fırtına, sel vs. için yapılan sigortaları sayabiliriz. Bu branşı 25-30 hatta daha fazla çeşide çıkarmak mümkündür. Diğer tarafta ticari sigortalar talep ile ilgilidir.
Günümüzde insan uzuvlarının hatta evcil hayvanların dahi tek tek sigorta edildiği görülmekte ve sigorta şirketlerine hiç akla gelmedik şeylerin sigortası için başvurulduğu duyulmaktadır.
- HAYAT SİGORTALARI
Hayat sigortasının doğuşunun ana hedefi; kişinin erken ölümünden sonra geride kalan aile fertlerinin normal yaşayışlarının devamını sağlamaktır.
Şahısların periyodik olarak yıllarca prim ödeyip ölümünden sonra geride kalanlarına muayyen bir para ödenmesini üstlenmeni bir sigorta branşıdır.
Sigorta şirketleri, poliçeyi düzenlerken önce şahsın ölümü neticesinde geriye kalacak yakınlarının kaç yaslarında kaç kişi olduğunu ve bunların ne kadar bir gelirle geçinebileceklerini hesaplayarak primi belirler.
Hayat sigortaları; ömür boyu gelir veren sigorta müessesesi ile birlikte mütalaa edilmektedir. Halbuki ömür boyu gelir mevzuu hayat sigortasından tamamen ayrıdır.
Prim ödeyen şahsa dönüktür.
Hayat sigortasında şahsın ölümü, ömür boyu gelirde ise sigortalının çalışma gücünü kaybetmesi de söz konusudur..
Buna rağmen sigorta şirketi ile ‘’Belli bir tarih veya yaşta hayatta kalırsam yahut malul olursam bana, o tarihten önce ölürsem eşim ve çocuklarıma muayyen bir meblağın ödenmesi’’ şeklinde bir anlaşma yapılabilir. Görülüyor ki her ikisinde de müşterek taraf insanın uğrayabileceği maluliyet, ölüm gibi risklerin diğer bir tabirle hiçbir kayba uğramadan belli bir yaşa erişmesinin önceden tahmin ve tespit edilememesidir.
HAYAT SİGORTALARININ ŞEKİLLERİ
- Ölüm Sigortaları:
Bir kimsenin öldükten sonra, hayatta iken göstermiş olduğu yakınlarına, özellikle eşine ve çocuklarına belli bir para ödenmesini temin için yapılan bir sigorta şeklidir.
- Hayat Halinde Sigorta:
Sigorta olan kimseye, önceden tespit edilen tarihte sağ olması şartıyla muayyen miktarda bir paranın ödenmesidir.
Bu sigortada, sigortalı kişi kararlaştırılan tarihten önce ölürse, akit sona ermekte ve sigorta şirketi yükümlüklerden kurtulmaktadır.
- Karma Sigorta:
Ölüm boyu gelir sigortası ile hayat halinde sigortanın beraber mütalaa edilerek yapılmasıdır. Bu sigortada sigortalı; belirleme tarihte hayatta kalırsa kendisine, o tarihten önce ölürse geride kalacak yakınlarına belli bir meblağ ödenmektedir.
- Kaza veya maluliyet sigortası.
Bu sigortanın gayesi; sigortalının kaza, iş kazası, hastalık gibi hallerde uğraması muhtemel bedeni kayıplarının maddi zararlarını bir defalık kapital yahut rant olarak karşılamaktır.
Hayat sigortaları ferden olduğu gibi grup olarak da yapılabilmektedir. Ferdi veya basit hayat sigortaları diyebileceğimiz sigortaların tarihi eskidir. Bugün her türlü isteğe karşılayabilecek seviyeye ulaşmıştır.
Bu sistem uzun vadeli küçük prim ödeme ve sıhhi muayene esasına istinat ettirilmiştir. Grup hayat sigortaları ise yüz veya daha fazla sayıda çalışan insan topluluğuna yapılan ve sıhhi muayeneyi gerektirmeyen bir sigorta nevidir. Burada ödenmesi gereken primin bir kısmını iş veren öder. Gerektiği hallerde sigortalının dul ve yetimlerine yardım imkânı sağlar.
Hayat sigortası ile ilgilenen kurumlar, T.C. EMEKLİ SANDIĞI, SOSYAL SİGORTALAR KURUMU, BAĞ-KUR gibi sosyal güvenlik müesseseleridir
1.EMEKLİ SANDIĞI, karma hayat sigortaları esasından doğmuş bir kısmını memurun, bir kısmını devletin verdiği müşterek prim sistemi ile çalışan bir sosyal sigorta kurumdur. Memurun emekli veya malul olmasında kendisine ölümde dul ve yetimlerine daimi gelir temini amacını gütmektedir
Emekli Sandığı Bülteni Ocak-Şubat 1976