Unvan ve Marka Tescili Konusunda Kurumlararası Koordinasyon Eksikliği

Unvan ile marka arasındaki fark dolayısıyla marka mevzuatını bilmeyen pek çok kişi ve kuruluş; unvanlarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na, Ticaret Sicili’ne, Ticaret ve Sanayi Odaları’na kayıt edilerek tescil edildiğini zannetmektedir.Hatta aynı şehirde olmadıkları gerekçesi ile unvanlarının Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından tekrar tescil edilmesine gerek olmadığını öne sürmektedir. Hal böyle olunca tescilli marka sahibi ile tescilli markayı unvan olarak kullanan firma arasında ihtilaf çıkmaktadır. Unvan ve marka tescili konusunda oluşabilecek karmaşa ve yanlış anlamayı ortadan kaldırmak için bazı kurum ve kuruluşların TPE ile koordineli olarak çalışması gerekmektedir. Bunları; Bireysel unvan kaydı yapan ve TPE ile bağlantı kurmayan kurumlar ve işlemlerinde marka tescil belgesi talep eden kurumlar olarak ikiye ayırabiliriz. • Bireysel unvan kaydı yapan kurumları: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı olarak; • İşlemlerinde marka tescil belgesi talep eden kurumları ise: Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi olarak tanımlayabiliriz. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, şirket kuruluşlarında unvan araştırmaları, tespit ve kayıt yapmakta fakat aynı unvanlar küçük nüanslarla başka şirketlere de verilmektedir. Son istatistiklere göre örneğin “YILMAZ” unvanı gıda alanında 119, inşaat alanında 390, tekstil alanında 96 ve diğer alanlarda da 7087 olmak üzere toplam 7741 adet Yılmaz unvanı verilmiştir. Marka ve unvan konusunda hizmet veren Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Türk Patent Enstitüsü; unvan ve marka tescilinde birbirleri ile irtibatsız olarak ayrı ayrı işlem yapmakta, özellikle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tescil edeceği unvanların marka tescili olup olmadığını TPE’ye sormamaktadır. “Bacasız Sanayi” olarak adlandırılan Turizm Sektöründe unvanlarını yıllardır kullanan özellikle otel, motel, tatil köyleri gibi Turizm Işletmeleri’nin ve Seyahat Acentaları’nın pek çoğu; 556 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği 1995 yılında mevzuatın verdiği 1 yıllık müktesep hak süresinden yararlanarak unvanlarını hizmet markası olarak tescil ettirmemişlerdir. Toplam 7300 civarındaki bu hizmet işletmelerinin TPE’den marka tescil belgesi alanların sayısı ise tahminen 500 ile 600 arasındadır. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Okullar, Dershaneler, Bilgisayar Kursları, Yurtlar, Kreşler ve Gündüz Bakımevleri vb. müesseselere çalışma ruhsatı vermekte ve birebir olmamak şartı ile talep edilen unvanları kabul ve tescil etmektedir. Bu şekilde unvan tescili yaptıranlar ile TPE’den Hizmet Markası tescil belgesi alanlar arasında bilahare hukuk savaşı başlamaktadır. Sağlık Bakanlığı; parfümeriler, kozmetik ürünler, kişisel kullanım amaçlı koku vericiler, sabunlar, deterjanlar ve temizlik amaçlı maddelerde marka tescil belgesi istemekte ancak ilaç markalarını kendisi tespit etmektedir. Türk Standartları Entitüsü tarafından Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi (TSE) ve Kalite Uygunluk Belgesi (TSEK) verilirken Marka Tescil Belgesi istenmekte veya marka başvurusu yeterli görülmektedir. Ancak marka başvurusunun akıbeti takip edilmemekte ve firmanın insiyatifine bırakılmaktadır. ODTU, alan adı tahsisleri için Ticari amaçlı tüzel kişiler ve kuruluşların Ticaret odasından alınmış olan “Faaliyet Belgesi”, “Ticari Sicil Belgesi”, “Oda Sicil Kayıt Sureti” ya da Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanmış Ticaret Unvanı ilanı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odası’ndan alınmış olan “Sicil Tasdiknamesi” ya da “Ticari Sicil Gazetesi”, Türk Patent Enstitüsü’nden alınmış “Marka Tescil Belgesi” ya da “Marka Başvuru Belgesi”nin yeterli olabileceğini belirtilmektedir. Devlet girift hale gelen bu konuda sunduğu hizmetlerde, öncelikle müktesep hakları koruyarak yeni bir mevzuat oluşturmalı, bilişim teknolojilerini devreye sokmalıdır. İsmi geçen kurumlar verdikleri hizmetlerin ileride sorun yaratmayacak nitelikte, mevzuata uygun bir şekilde yürütülebilmesi için TPE, Sanayi Odaları, Ticaret Odaları ve diğer kuruluşlarla ile işbirliği yaparak portföylerinde kayıtlı firmaları marka tescili konusunda aydınlatmalıdır. Söz konusu kurumlar; unvanla bağlantılı işlemlerinde belge vermeden önce; TPE’den, ticari marka ve hizmet markası başvuruları, tescilleri redleri veya değişiklikleri ile ilgili bilgi talep etme uygulamasını iç genelgelerle hemen başlatmalıdır. Kamu kurum ve kuruluşları arasındaki koordinasyon eksikliğinin giderilmesinde, mevzuatın bir bütün olarak düşünülmesinde ve çelişkili olan hükümlerin uyumlu hale getirilmesinde ise ilk adımı TPE atmalıdır.