Tanınmış Marka ile İlgili Düşünceler

Tanınmış Marka Nedir ? Toplumun tüm kesimleri tarafından bilinen, bir veya birden fazla ürünü ya da hizmeti çağrıştıran marka Tanınmış Markadır. Diğer bir ifade ile Tanınmış Marka; piyasada yer etmiş çok eşyalı ve hizmet sınıflı bir markanın Devlet tarafından korunmasıdır. Bu gün için TPE tarafından incelenen 2207 tanınmış marka başvurusundan 534 marka tanınmışlık statüsüne alınmıştır. Ama biliyoruz ki mevzuata uygun olarak alınan pek çok tanınmış marka bu nitelikte değildir. Belli bir prosedür, yasal bir yol takip edilerek alınan tanınmış markaların 34 eşya, 11 hizmet sınıfını bünyesinde bulundurduğu varsayılmaktadır. Ancak iş konusu yalnız giyim, peynir, saat, lokanta, beyaz eşya vs. olan tanınmış markalar varken; acaba aynı ibarede bir deterjan markasına tanınmışlık belgesi verilmesi mevzuatın ruhuna aykırılık yaratıyor mu? diye bir soru akla gelmektedir. Türk Patent Enstitüsü’nün 1995 yılından bu yana uyguladığı mevzuat ve detay, zaman zaman değişikliğe uğramıştır. Uygulamanın ilk yıllarında tanınmamış olduğu halde mevzuattaki boşluklardan faydalanılarak talep edilen tanınmış markalar 10 yıllık koruma süresinin ikinci etabına birkaç yıl sonra erişecekler ve süre uzatmak için başvuru yaparak tanınmamış markalarının, tanınmış olarak bir 10 yıl daha sahibi olacaklardır. Kullanım Markanın hayatta kalabilmesi için kullanılması gerekir, kullanılmayan marka, marka değildir. Bir markanın 556 Sayılı KHK’nın 14. Maddesine göre haklı bir sebebe dayanmaksızın 5 yıl içinde kesintisiz olarak kullanılmaması ise iptal sebebidir. Ancak Firma sahiplerinin o markayı kullanıp kullanmadıkları resmen kontrol edilememektedir. Yasal prosedür yerine getirildiği müddetçe iptal de söz konusu değildir. Burada “verilen hak geri alınmaz” felsefesi geçerli olmaktadır. Ancak bir markanın kullanılmadığının üçüncü şahıslar tarafından açılacak dava ile tespitini takiben iptali bu felsefeyi çürütmektedir. Kapsam ve  Yenileme Tanınmış markanın kapsamı nedir, yalnız başvurulan marka ile mi sınırlıdır? Bir firma “x” markası için tanınmışlık talebinde bulunduğu zaman bu firmanın değişik stillerde yazılmış, amblem veya resim eklenmiş, eşya ve hizmet sınıfları farklı diğer “x” markaları da bu kapsama alınıyor mu? Yani ” x” markası tanınmış marka olursa, diğer markaları da  tanınmış marka oluyor mu? Yoksa markalarda yazı, resim, amblem, eşya ve hizmet farklılıkları olsa da ana unsur mu esas alınıyor? Tanınmışlık yalnız “x” markasına veriliyorsa, söz konusu markanın 10 yıllık yenileme süresi atlandığında alınmış ve alınacak diğer markalar tanınmışlık hakkını devam ettirebiliyorlar mı? Belge Düzeni Türk Patent Enstitüsü tanınmış marka başvurusuna onay vermek için Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve yargı kararları doğrultusunda belirlemiş olduğu 18 kriterin belgelendirilmesini dolayısıyla tanınmışlığının ispatını istemektedir. Komisyonun yaklaşık 1 yıl süren değerlendirmesi sonucunda tanınmış marka statüsüne alınan marka için… “Söz konusu talebiniz 5000 sayılı Kanunun 13/b bendi gereğince değerlendirilmiş “x” Markasının 556 Sayılı KHK nın 7/1- (ı) bendi çerçevesinde bilinen tanınmış marka olduğu tespit edilmiştir”… içerikli bir yazı göndermekte ve bu yazı da alınıp dosyaya konulmaktadır. Gönül isterdi ki; bu kadar uğraşılarla alınan hak; yaldızlı çerçeve ile süslenmiş, soğuk damgalı, üstünde özel bir numara olan belgeye yansımalıydı. Ve bu belge tanınmış marka sahibinin işyerindeki duvarına gururla asılmalıydı. Sonuç İnanıyoruz ki; Türk Patent Enstitüsü de; Amerika, İtalya, Almanya, Çin gibi dünyanın diğer pek çok Marka Ofisleri’nde re’sen uygulanmayan Tanınmış Marka konusunu tekrar ele alacak, gerekirse mevzuat değişikliği yaparak netleştirecek veya müktesep hak sahiplerini korumak kaydı ile uygulamaya son verecektir.